قیاس سبرقیاس دارای «علّتِ» کشف شده از طریق سبر و تقسیم است. ۱ - توضیحهرگاه از طریق سبر و تقسیم، علت و وجه مشترک میان اصل و فرع کشف گردد و آن گاه از راه قیاس، حکم اصل به فرع سرایت داده شود، چنین قیاسی، قیاس سبر نامیده می‌شود، مانند قیاس حرمت ربا در میوه‌ها به حرمت ربا در گندم، به علت جامع « طعام » که از راه سبر و تقسیم به دست آمده است. توضیح مثال: گندم دارای چهار وصف مال بودن، قُوت بودن، مکیل بودن و طعام بودن است، که اهل سنت سه وصف اول را از تاثیر ساقط می‌کنند و در این صورت، علت، به وصف طعام بودن منحصر می‌شود و به این طریق، هر طعامی در حرمت ربا به گندم ملحق می‌شود. ۲ - نکتهاصولیها درباره تفاوت یا عدم تفاوت میان قیاسی که از راه سبر و تقسیم صورت می‌گیرد و قیاسی که از راه تنقیح مناط به دست می‌آید، اختلاف دارند؛ برخی از آنان، آنها را متفاوت ندانسته و قیاس به دست آمده از راه سبر و تقسیم را همان قیاس تنقیح مناط نامیده‌اند، [۱]
دانشنامه حقوقی، جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ج۲، ص۴۸۹.
اما برخی دیگر میان آنها فرق گذاشته‌اند. [۲]
منابع اجتهاد (از دیدگاه مذاهب اسلامی)، جناتی، محمد ابراهیم، ص۳۰۳.
۳ - عناوین مرتبطسبر و تقسیم. ۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۵۵، برگرفته از مقاله «قیاس سبر». رده‌های این صفحه : قیاس
|